Theo Đông y, Lá Thì Là có mùi thơm hăng hắc, hơi đắng có vị cay, tính ấm, không độc dùng để bổ thận, mạnh tỳ, tiêu trướng, chữa đau bụng, đau răng, kích thích sự bài tiết nước tiểu, gia tăng lượng nước tiểu thải ra, nhờ đó làm giảm các cơn đau quặn do rối loạn đường tiết niệu như viêm thận, viêm bàng quang, sỏi thận và giúp cải thiện hoạt động của dạ dày…Bài viết dưới đây chúng tôi sẽ chia sẻ đến các bạn những thông tin liên quan đến đặc điểm, công dụng, cách trồng và chăm sóc của thì là, mời bạn tham khảo.
Nội dung chính
Thì là là gì?
Thì là thuộc họ Hoa tán. Cây thuộc dạng thảo sống hàng năm có thân nhẵn cao 60 – 80cm hay hơn, khía rãnh dọc, rễ trụ. Lá có bẹ và phiến lá rất phát triển, phiến thường xé 3 lần lông chim, phiến nhỏ hình như sợi chỉ, các lá ở ngọn thường tiêu giảm, không có cuống. Cụm hoa ở ngọn, trên thân và trên các cành, tụ thành tán kép gồm 5 – 15 tán nhỏ, các tán này mang 20 – 40 hoa màu vàng.Quả bế kếp nằm trên một cuống quả rẽ đôi; quả hình trứng có 10 cạnh. Bộ phận thường dùng là lá, quả và hạt để làm hương liệu chế biến thức ăn và làm thuốc.
Thì là dùng để làm gì?
Thì là được dùng để chữa một số triệu chứng về tiêu hóa bao gồm cồn cào ruột, đầy hơi, chán ăn và đau bụng ở trẻ sơ sinh. Cây thì là còn chữa được một số bệnh về hô hấp như nhiễm trùng đường hô hấp, ho, viêm phế quản, cũng như bệnh tả, đau lưng, đái dầm và vấn đề thị giác.
Một số phụ nữ dùng thì là để tăng lượng sữa trong thời gian cho con bú, giúp xuất kinh, giúp việc sinh nở dễ dàng hơn và giúp tăng cường ham muốn tình dục.
Bột từ thì là có thể dùng làm thuốc đắp cho vết rắn cắn.
Cơ chế hoạt động của thì là
Hiện nay, vẫn chưa có đủ nghiên cứu về tác dụng của loại thuốc này. Bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng thuốc. Tuy nhiên, đã có vài nghiên cứu cho thấy trong thì là có nhiều loại ký sinh trùng có lợi, một số loài có khả năng chống nhiễm trùng và hoạt động như hormone estrogen ở người.
Lợi ích tuyệt vời của cây thì là
Kích thích tiết sữa ở các bà mẹ
Thì là có chứa thành phần giống như estrogen. Thành phần này hoạt động trong cơ thể cũng giống như estrogen. Nó sẽ kích thích việc tiết sữa ở dê và được các nhà nghiên cứu tin rằng, cũng có tác dụng tương tự đối với phụ nữ.
Việc sử dụng thì là để làm tăng tiết sữa đã được sử dụng từ nhiều thế kỷ, và đến nay, nhiều bà mẹ vẫn dùng các loại trà thảo mộc dựa trên cây thì là để tăng tiết sữa.
Dầu thì là làm giảm hội chứng quấy khóc ở trẻ sơ sinh
Hội chứng quấy khóc là tình trạng mà các trẻ mới sinh khóc không nguôi kéo dài trong vài giờ liền. Nguyên nhân của hội chứng này hiện nay vẫn chưa được làm rõ, nhưng hội chứng này có thể khiến cha mẹ và người trông trẻ cảm thấy vô cùng áp lực.
Một nghiên cứu tiến hành tại Nga chỉ ra rằng, dầu làm từ hạt của cây thì là có thể làm giảm cường độ khóc của trẻ, được đo lường bằng thời gian khóc giảm tới ¼.
Hệ hô hấp
Súc miệng bằng dầu làm từ hạt thì là có thể làm long đờm trong phổi và giảm ho hoặc đau họng, tho một nghiên cứu tại Ý. Bạn nên hỏi ý kiến bác sỹ nếu một ngày súc miệng khoảng 1-1.5 thìa cà phê dầu hạt thì là có thể làm giảm triệu chứng của bạn.
Giảm đau bụng kinh
Một nghiên cứu mới đây tiến hành tại Iran chỉ ra rằng, tinh chất cây thì là phối hợp với vitamin E có thể làm giảm đáng để tình trạng đau bụng kinh. Tinh chất cây thì là thậm chí còn hiệu quả hơn việc dùng thuốc giảm đau ở các đối tượng nghiên cứu.
Làm lành vết thương và vết côn trùng đốt
Trong y học cổ truyền, cây thì là là một loại cây truyền thống được sử dụng để làm lành vết thương hoặc các vết cắn có độc, cũng như để loại bỏ chất độc. Đó là bởi vì tinh dầu thì là được tin là có một số thành phần có thể kích thích liền da và thậm chí có thể làm liền các vết thương sâu bên trong.
Tăng ham muốn
Theo dân gian, thì là có thể được dùng như một chất kích thích tình dục. Tuy nhiên, chưa có nhièu e nghiên cứu chứng minh được điều này.
Dùng là xà phòng, nước hoa
Thì là có thể được chưng cất để tạo ra một loại dầu dễ bay hơi. Loại dầu này thường có mùi thơm dễ chịu và có thể dễ dàng hấp thu vào da. Điều này có nghĩa là, thì là là một nguyên liệu lý tưởng để sản xuất xà phòng và nước hoa. Thì là cũng có một hương vị dễ chịu và thường được dùng để làm giảm bớt mùi vị của thuốc.
Điều trị bệnh tả
Các nghiên cứu khoa học gần đây chỉ ra rằng, các loại gia vị thông thường, bao gồm cả thì là và ớt đỏ có tác dụng chống lại bệnh tật và làm chậm quá trình phát triển của một số loại vi khuẩn nhất định có liên quan đến bệnh tả.
9 Bài thuốc chữa bệnh từ rau thìa là
Bài thuốc chữa chứng đầy trướng, nôn mửa, khó tiêu và nấc
Chuẩn bị: 10g hạt.
Thực hiện: Đem sắc uống.
Bài thuốc chữa xơ vữa động mạch, huyết áp cao dẫn đến chứng khó ngủ, đau đầu
Chuẩn bị: 5g hạt giã nhỏ.
Thực hiện: Sắc uống chia thành 2 lần uống và dùng hết trong ngày.
Bài thuốc trị chứng ít sữa ở phụ nữ sau khi sinh
Chuẩn bị: 10g hạt thìa là.
Thực hiện: Sắc uống hằng ngày.
Bài thuốc trị chứng sỏi bàng quang, viêm thận và sỏi thận
Chuẩn bị: 5g hạt thì là (giã nhỏ).
Thực hiện: Sắc lấy nước, chia thành 5 – 6 lần uống trong ngày.
Bài thuốc trị chứng rối loạn kinh nguyệt
Chuẩn bị: Lá thì lá tươi và rau mùi tây.
Thực hiện: Ngâm rửa nguyên liệu cho sạch, để ráo, giã thìa là lấy khoảng 60ml dịch chiết. Sau đó giã và vắt rau mùi tây lấy khoảng 1 muỗng nước ép. Trộn đều và chia thành 3 lần uống trong ngày.
Bài thuốc trị bệnh viêm nhiễm đường hô hấp (viêm phế quản, cảm lạnh và cảm cúm)
Chuẩn bị: 60g hạt.
Thực hiện: Hãm với nước sôi, lọc bã và hòa với mật ong, chia thành 3 lần uống trong ngày.
Bài thuốc trị hơi thở có mùi hôi
Chuẩn bị: Một ít hạt thì là.
Thực hiện: Nhai trực tiếp sẽ giúp hơi thở có mùi thơm.
Bài thuốc trị mụn nhọt sưng đau
Chuẩn bị: Lá thìa là tươi.
Thực hiện: Rửa sạch, giã nát rồi đắp trực tiếp lên mụn nhọt. Nếu nhọt đã vỡ mủ, nên kết hợp với một ít bột nghệ rồi thoa lên để làm liền sẹo và giảm đau nhức.
Bài thuốc giảm đau và sưng khớp
Chuẩn bị: Dầu vừng và một ít lá thìa là.
Thực hiện: Đem đun dược liệu trong dầu vừng, để nguội, lọc lấy dầu. Khi dùng, sử dụng một ít dầu thoa lên vùng khớp sưng nóng sẽ giúp giảm đau và sưng.
Một số bài thuốc chữa bệnh khác từ thì là
Chữa rối loạn kinh nguyệt: Thì là có tác dụng kích thích và điều hòa chu kỳ kinh nguyệt, làm giảm đau trong các trường hợp đau bụng kinh ở các thiếu nữ và trong các trường hợp bế kinh gây ra bởi thiếu máu, cảm lạnh. Cách dùng 60g dịch chiết lá thì là trộn chung với 15ml nước ép rau cần tây, chia 3 lần uống trong ngày.
Chữa rối loạn tiêu hóa:Ăn lá thì là nấu chín mỗi ngày giúp tiêu hóa tốt và chống táo bón. Với trẻ em, 1 – 2 muỗng nước sắc lá thì là trộn vào thức ăn sẽ phòng được chứng rối loạn tiêu hóa và giúp trẻ ngủ ngon giấc. Tinh dầu thì là được dùng trong trường hợp đầy bụng, nấc cụt, ợ chua thừa axit trong dạ dày và chứng tiêu chảy do rối loạn tiêu hóa.
Chữa hơi thở hôi: Nhai 5 – 10 hạt thì là mỗi ngày sẽ giúp hơi thở thơm tho.
Chữa cảm lạnh, viêm đường hô hấp: Khi cảm lạnh, cúm hoặc viêm cuống phổi dùng khoảng 60g hạt chế trong nước sôi, lọc lấy nước hòa với mật ong, chia ba lần uống trong ngày.
Chữa mụn nhọt sưng tấy: Giã nát lá thì là tươi thành khối nhão rồi đắp lên các mụn nhọt đã chín bị vỡ ra có máu. Có thể trộn chung một ít bột nghệ rồi đắp lên các chỗ ung loét có mủ, tác dụng làm lành rất nhanh.
Chữa giảm sưng và đau khớp: Lá thì là đun trong dầu vừng được điều chế thành một dạng thuốc dầu bôi vào nơi sưng và đau ở khớp sẽ giảm sưng, đau.
Chữa chứng mất ngủ: Ăn canh rau thì là vào bữa tối hoặc hãm nước hạt thìa là uống thay nước trước giờ ngủ, đêm sẽ ngủ ngon giấc.
Chữa thiếu sữa: Nấu canh hoặc hãm hạt thì là với nước sôi để uống.
Lưu ý trước khi sử dụng
Bạn nên bảo quản vị thuốc từ cây thì là trong hộp kín, tránh độ ẩm và nhiệt độ cũng như theo dõi các phản ứng mẫn cảm và viêm da dị ứng. Nếu các triệu chứng này xuất hiện, ngưng dùng thuốc ngay và chuyển sang dùng thuốc kháng sinh hoặc các phương pháp điều trị khác.
Những quy định cho thì là ít nghiêm ngặt hơn những quy định của tân dược. Cần nghiên cứu sâu hơn để xác định độ an toàn của vị thuốc này. Lợi ích của việc sử dụng cây thì là nên cân nhắc với nguy cơ có thể xảy ra trước khi dùng. Tham khảo ý kiến tư vấn của thầy thuốc hay bác sĩ trước khi sử dụng vị thuốc này.
Mức độ an toàn của thì là như thế nào?
Vẫn chưa có nhiều nghiên cứu về sự an toàn của thì là đối với người mang thai. Tốt nhất, bạn nên tránh dùng thì là cho đối tượng này.
Trong lúc cho con bú, thì là có thể gây hại cho trẻ sơ sinh. Đã có trường hợp hai trẻ em bú sữa mẹ bị ảnh hưởng thần kinh sau khi bà mẹ dùng thuốc có chứa thì là.
Tinh dầu thì là không nên dùng cho trẻ em hoặc những người dị ứng với nó.
Không dùng thì là trong thời gian dài.
Nếu bạn có bất kỳ bệnh nào sau đây, không nên dùng thì là:
Rối loạn về chảy máu như không đông máu
Các bệnh dễ bị ảnh hưởng từ hormone như ung thư vú, ung thư tử cung, ung thư buồng trứng, lạc nội mạc tử cung hoặc u xơ tử cung.
Cách trồng và chăm sóc rau thì là
Thời vụ gieo trồng cây thì là
– Thời vụ gieo hạt Thì là thích hợp nhất vào khoảng tháng 9-10, có thể gieo trong vụ Đông Xuân nhiều lứa. Sau khi thu hoạch xong thì trồng lại. Gieo đợt tháng 10 để làm giống.
Chuẩn bị giống trồng cây thì là
– Chọn các giống rau thì là uy tín đảm bảo, bà con có thể đến các cửa hàng giống rau để mua gói thì là đã được xử lý sẵn. Hoặc có thể sử dụng các hạt giống rau thì là từ vụ trước tuy nhiên phải đảm bảo cây khỏe không bị sâu bệnh hại.
– Hạt giống trước khi gieo nên phơi ngoài nắng nhẹ, để qua đêm, hôm sau mang đi gieo trồng. Có thể ngâm nước vào hạt vài giờ, tẩm thêm tro trấu, lấy tay vo đều để các hạt rời nhau, làm như vậy đến khi gieo trên luống sẽ đều tay gieo hơn.
Chuẩn bị đất trồng cây thì là
– Cây thì là là cây dễ trồng và chăm sóc, chính vì vậy mà nó không kén các loại đất trồng, nó có thể mọc được ở khắp nơi, nhưng cũng vẫn phải xử lý đất trước khi gieo trồng. Bởi trồng trên đất tơi xốp, đất ít bị chua và mặn sẽ giúp cây phát triển nhanh hơn, cho năng suất cao hơn.
– Nên cày bừa và phơi ải trước khi gieo trồng cây rau màu 5-7 ngày.
– Bởi đặc tính hạt giống cây thì là nhỏ, cây mọc yếu nên cần phải làm nhỏ đất trồng. Lên luống trồng cây rau thì là cao 1-1,2m, rộng 20-30cm, cào cho bằng phẳng mặt luống. Bà con nên sử dụng phân chuồng hoai mục để bón lót cho cây rau thì là, trộn đều phân với đất sau đó san bằng mặt luống lại để chuẩn bị cho gieo trồng.
Kỹ thuật gieo trồng hạt giống thì là
– Trồng cây Thì là bằng cách gieo hạt khá đơn giản. Sau khi chuẩn bị xong các bước từ chọn giống, xử lý hạt và làm đất thì tiến hành gieo hạt trực tiếp xuống mặt đấtbằng cách gieo vãi. Gieo xong rắc đất bột hay khỏa nhẹ để có 1 lớp đất mỏng phủ lên hạt, sau đó phủ trấu, mạt cưa hay rơm rạ lên mặt rồi tưới nước cho đủ ẩm.
Kỹ thuật chăm sóc cây thì là
– Do thì là được gieo dày, và đất đã làm kỹ, tơi nên khi thì là mọc sẽ có điều kiện cạnh tranh với cỏ dại, do vậy ta chỉ cần nhổ bỏ những cây cỏ mọc chen ruộng thì là mà không cần dùng cuốc xưới xáo.
– Tưới nước: Tưới nước giữ ẩm cho cây trong thời gian đầu. Sau đó kết hợp với tưới phân thúc.
– Khi thì là cao được 10 – 15 cm ta cần bón thúc phân: Dùng 0,5 kg phân Better NPK 16-12-8-11+TE hòa nước để tưới cho 100 m2 đất, có thể dùng nước bánh dầu ngâm tưới cho cây: 1 kg bánh dầu ngâm cho 100 m2.
– Rau thì là khi đủ phân thường có màu xanh đậm, lá xum xuê, nếu thấy lá có màu xanh nõn chuối chứng tỏ thì là thiếu phân, cần bón thúc để cây sinh trưởng tốt. Nhìn chung thì là ít bị sâu bệnh phá hại vì vậy bình thường không nên dùng thuốc sâu để phun xịt.
– Bón thúc cho thì là khi cây cao được 10-15cm.
– Hoà 5kg phân Better NPK 16-12-8-11+TE vào nước để tưới cho 1000m2 hoặc hoà nước tiểu theo tỷ lệ 1/10 với nước lã tưới cho thìa là thay phân hoá học.
Thu hoạch rau thì là
– Thông thường, nông dân trồng thì là để bán cây làm rau nấu canh hoặc chế biến gia vị, vì vậy thường thu hoạch trước lúc ra hoa. Do đó, nếu đất tốt, chăm sóc cẩn thận sau 2 tháng đã thu hoạch đem ăn hoặc bán. Nếu ruộng thì là dày có thể nhổ tỉa dần, hoặc hái lá, cắt cành non ăn dần. Nếu gặp bạn hàng có thể nhổ hết từng luống đem bán, cho đất nghỉ để trồng vụ khác hoặc cây khác.
– Thông thường 1000m2 có thể thu được 1 – 1,2 tấn (100 – 120 kg rau xanh trên 100 m2 đất).
– Thu hoạch bó theo từng bó nhỏ có thể rũ sạch đất hoặc rửa rễ cho sạch đem bán tùy theo tập quán của địa phương. Nấu canh cá, sốt cá, gỏi cá nếu có thì là sẽ trở thành món ăn rất ngon miệng
Cách để giống thì là cho vụ sau
– Muốn để giống thì là, thường chọn luống đều cây, tỉa bớt cây đem bán, chừa khoảng cách cây cách cây 30 x 30 cm. Sau đó hoà phân Better NPK 16-12-8-11+TE bón thúc với liều lượng như lúc bón cây 15 – 20 ngày tuổi.
– Chú ý tưới nước đều cho đủ ẩm nhất là trong vụ khô để hoa trổ đều, hạt mẩy. Khi hạt đã chín, có thể nhổ cả cây đem vào sân phơi để nong nia hay tấm đệm. Vò hạt, rồi phơi lại vài nắng cho khô đều, sàng sảy sạch tạp chất, để nguội, cho vào chai lọ, đậy kín như bảo quản hạt rau mùi (ngò)
– Thường 1000m2 có thể thu được từ 30 – 50kg giống, hay 3 – 5 kg trên 100m2 đất. Vì lượng giống thì là cần không nhiều, nên nếu nhu cầu gieo không lớn thì thường mỗi gia đình nông dân chỉ cần để giống 3 – 5 m vuông là đủ, để không chiếm đất trồng trọt các cây khác.
Trên đây là những thông tin liên quan đến đặc điểm, công dụng, cách trồng và chăm sóc thì là do ttgdtxninhthuan.edu.vn đã tổng hợp và chia sẻ đến các bạn. Hy vọng bài viết có giá trị đối với bạn. Xin chân thành cảm ơn bạn đọc đã dành thời gian ghé thăm blog của chúng tôi.
